تعریف صحیح حیا:
در فرمودەای حکیمانه از پیامبر صلی الله علیه وسلم آمده است:«اَلحیاءُ لایَأتی إلّا بِخَیر» یعنی حیا همواره سودبخش است و حاصلی جز خیر ندارد؛در عمل امّا،می بینیم که حیا احیاناً زیانبخش و عامل از دست دادن برخی فرصت ها(مانند طرح سؤال،اظهار نظر،ارائه موفّق دستاوردها و...) و مانع دستیابی به حقوق و سبب ترک پارەای فضائل همچون امر به معروف و نهی از منکر است؛دقّت در این باره نشان می دهد که آن چه زیان بخش و فرصت سوز است، شرمگینی و کمرویی است کە نباید آن را حیا نامید؛ هم چنان که علّامه ابن صلاح شهرزوری نیز گفتەاند:
"موانع شکوفایی همانند فقر خودباوری و زبونی را که عرفاً و در محاورات روزمره حیا نامیده می شود،در واقع حیا نیست بلکه شِبهِ حیاست؛حیای راستین، خویی است که آدمی را به پرهیز از زشتی ها وا می دارد و از کوتاهی در ادای حقّ صاحبان حق باز می دارد"!
امام نَوَوی،شرح صحیح مسلم، ج ۲ ص ۵و۶
